Audiovisuele media  

Rb. Noord-Holland 24 juli 2024, IEF 22175, RB 3845; ECLI:NL:RBNHO:2024:7598 (eiser tegen gedaagde). Deze zaak gaat over een televisieprogramma waarin beelden worden getoond van een Spaanse villa in Spanje die is voorzien van een buitenruimte. Het programma wordt gepresenteerd door gedaagde, die daarnaast interieurarchitect is. Zowel eiser, een landschapsontwerper, als gedaagde waren betrokken bij de totstandkoming van de villa. Eiser stelt dat gedaagde inbreuk heeft gemaakt op zijn auteursrechten, misleidende reclame heeft gemaakt en onrechtmatig heeft gehandeld jegens hem. Dit omdat gedaagde in het televisieprogramma op onrechtmatige wijze beelden van de buitenruimte zou hebben getoond en de indruk zou hebben gewekt dat hij de ontwerper is van deze buitenruimte, terwijl dit het werk van eiser is. Eiser vordert dat de openbaarmaking van de beelden van de buitenruimte wordt gestaakt.

SRC 3 oktober 2022, IEF 21091, RB 3722; 2022/00337 (Milieudefensie) Milieudefensie heeft het weerbericht van de toekomst gemaakt, in het kader van haar campagne ‘Geen geld naar vervuilende bedrijven’. Het doel van het betreffende weerbericht is tweeledig. Aan de ene kant creëert Milieudefensie bewustwording voor het probleem van klimaatverandering en aan de andere kant roept zij het publiek op om in actie te komen tegen grote vervuilende bedrijven die geen adequaat klimaatplan hebben. Meer specifiek wordt het publiek aangespoord om de website van Milieudefensie te bezoeken, waar meer informatie te vinden is en een petitie over dit onderwerp getekend kan worden. 

RCC 17 mei 2021, RB 3526; 2021/00162 (Klaagster tegen ANWB) Deze klacht gaat over een ANWB reclame over fietsveiligheid van kinderen. In de reclame is een bijna-aanrijding tussen een auto en een jong meisje te zien. De klaagster vindt de reclame te schokkend om op televisie te worden vertoond. De ANWB voert aan dat ze met deze reclame bewustwording ten aanzien van de verkeersveiligheid van kinderen beoogt. Ze baseert zich mede op eigen onderzoek. Daarnaast is de ANWB van mening dat ze binnen de grenzen van de proportionaliteit is gebleven, doordat er geen sprake is van een daadwerkelijke aanrijding. De Reclame Code Commissie is het daarmee eens en oordeelt dat de televisiereclame weliswaar als indringend kan worden ervaren, maar binnen de grenzen van artikel 6 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) valt. 

Stichting Reclame Code 9 oktober 2019, RB 3354;2019/00560 (Licht uit) De klacht betreft een televisiereclame van Lampdirect met de boodschap dat de verlichting niet de juiste manier is om geld te besparen. De adverteerder probeerde dit op een humoristische manier over te brengen. In het geacteerde verhaal gaat iets mis, waardoor twee mensen in een ongelukkige situatie terechtkomen. Met name vallen de twee mensen, als gevolg van het uitzetten van het licht, van de trap. De man ligt daarbij op zijn buik en zijn hoofd bevindt zich onder de rok van de vrouw die wijdbeens tegen de muur zit. Klaagster maakt niet alleen bezwaar tegen het tijdstip van uitzending maar ook de inhoud van de reclame. Volgens haar is de reclame in strijd met de goede smaak en het fatsoen, zeker voor zover deze wordt uitgezonden rond 17.30 uur. De klacht wordt afgewezen, omdat het feit dat de seksueel geladen uiting niet door iedereen wordt gewaardeerd niet met zich meebrengt dat de uiting in strijd is met de NRC, ook niet indien uitgezonden rond 17.30 uur.

RCC 2 april 2019, Rb 3297; 2019/00017 (klager tegen Salveo) Misleidende reclame. Het betreft twee TV commercials die opeenvolgend worden uitgezonden. Commercial 1 (totale duur: 9 seconden) begint met een roze wereldbol en een zogeheten ‘nieuwsleader’. In de roze wereldbol staat de tekst “griepalert.nl”. Vervolgens verschijnt een man in beeld die zegt: “De ‘r‘ is weer in de maand. Volg de griepsituatie bij jou in de buurt op griepalert.nl.” Hij laat daarbij zijn telefoonscherm aan de kijker zien. De commercial eindigt met de beeldvullende tekst “griepalert.nl”.
In commercial 2 (een animatiefilmpje van 9 seconden) is een getekende man te zien die zich op een winderige straathoek wapent tegen de kou. De voice-over zegt: “Rrrrr in de maand? Neem dan een buisje Oscillococcinum. Indien nodig, twee tot drie per dag. Oscillococcinum. Voor groot en klein.” Aan het einde van de commercial verschijnen de verpakking en het product Oscillococcinum in beeld met de teksten:
“voor groot én klein”; “95% van de gebruikers raadt het je aan*”; “* bron: online review 2326 kopers […]” en “Homeopathisch geneesmiddel. Lees voor gebruik de bijsluiter”.
Klager is van mening dat het lijkt alsof de uitingen bij elkaar horen, en dat daardoor de indruk kan ontstaan dat Oscillococcinum tegen griep beschermt.

RCC 9 april 2014, RB 3296; 2018/00893 (Klager tegen Kia) Misleidende reclame. Het betreft de televisiecommercial waarin (een voordeelactie op) de Kia Niro wordt aangeprezen. In de commercial is onder meer te zien dat een man die in een Kia Niro Hybrid rijdt op het display de knop “hybrid” indrukt, waarna op het display komt te staan:
“Fuel economy|
 3,8 l/100 km”.
Dit verbruik is volgens klager in de praktijk onhaalbaar.

RCC 9 april 2019, RB 3295; 2019/00016 (Klager tegen Donkey Sanctuary) Reclame. Schokkende uitingen. Het betreft een televisiecommercial van Donkey Sanctuary waarin zij het publiek vraagt om een gift van 3 euro per maand. Die bijdrage wordt blijkens de uiting besteed aan de zorg voor werkezels in het buitenland. Het eerste deel van de commercial bevat een toelichting in beeld en gesproken tekst van het leven van zwaarbelaste werkezels, dat “wreed en kort kan zijn”. Ook als de werkezels wonden hebben of kreupel zijn, moeten zij “met weinig voedsel, water of rust blijven gaan, wat er ook gebeurt”. In het tweede deel van de commercial is te zien dat Donkey Sanctuary dankzij giften zorgt voor opvang en behandeling van de werkezels ter plaatse en voorlichting geeft over hun verzorging.

RCC 17 januari 2019, RB 3277; 2018/00862 (Starlyf Fast Heater). Aanbeveling. Misleiding voornaamste kenmerken product. Elektronische apparaten. De uiting: Het betreft de televisiecommercial van Tel Sell waarin de Starlyf Fast Heater wordt aangeprezen. In de commercial worden beelden getoond van gebruik van de Starlyf Fast Heater in verschillende ruimtes van het huis. Daarbij wordt gezegd, voor zover hier van belang:

“(…) Nu kunt u uw huis verwarmen en toch geld besparen. Tel Sell heeft nu de Starlyf Fast Heater waarmee je heel comfortabel een hele kamer verwarmt voor maar een paar cent per dag. (…) Steek simpelweg de Fast Heater in het stopcontact en stel de gewenste temperatuur in. Kijk hoe snel een temperatuur van 16 graden in een aangename 23 graden verandert.” Bij laatstgenoemde mededeling verschijnt een thermometer in beeld waarop “16°C” verandert in “23°C”. “(…) U kunt de kamers waar u het meeste komt behaaglijk verwarmen zonder dat uw cv-ketel het hele huis hoeft te stoken en daarmee bespaart u veel energiekosten.”

De klacht: In de commercial wordt beweerd dat het verwarmen van een kamer met de Starlyf Fast Heater slechts enkele seconden duurt en maar een paar cent per dag kost. Het apparaat heeft volgens klager een vermogen van 350 Watt, zodat het 7 eurocent kost om het apparaat een uur aan te laten staan. Het vermogen van 350 Watt is onvoldoende om een ruimte van 20 m2 binnen een uur (of überhaupt) te verwarmen. De reclame is dus niet waar, aldus klager.

RCC 5 juni 2018, RB 3154; Dossiernr. 2018/00314 (NLZIET) Aanbeveling (Misleiding). Het betreft een uiting op www.npo.nl/aanmelden, voor zover daar onder het kopje “NLZIET” staat: “Eén abonnement voor drie diensten: NPO Start Plus, RTL XL en Kijk.” Klaagster maakt bezwaar tegen de uiting omdat daaruit (en uit de voorwaarden voor het abonnement) volgt dat zij recht heeft op de programma’s van NPO en NPO Plus, terwijl dit in werkelijkheid niet zo is. Ter zitting heeft klaagster aan de hand van enkele voorbeelden toegelicht dat zij met haar NLZIET abonnement niet het volledige aanbod van NPO Start Plus kan zien. Van sommige series ontbreken afleveringen (zowel bij het vooruitkijken als terugkijken) of moet zij onverwachts bijbetalen om de afleveringen te kunnen bekijken.

CvB RCC 29 maart 2018, RB 3124; Dossiernr. 2018/00004 (Digital Radio NL/ DAB+ de digitale opvolger van FM) CVB Aanbeveling Vernietigd (=Afwijzing). De reclame-uiting: Het betreft de radiocommercial voor DAB+, waarin het volgende gesprek is te horen tussen een winkelmedewerkster en de Kerstman: Verkoopster: “Dag Kerstman. Kan ik u helpen?” Kerstman: “Ja, die cadeaus van mij, ik heb er mijn buik van vol zeg. Boeken, geurtjes. Ik wil dit jaar wat anders geven, iets wat echt klinkt als een klok.” Verkoopster: “Kijk eens: een DAB+ digitale radio. Hét cadeau voor onder de boom.” Kerstman: “Zo-ho-ho wat mooi! Doe er maar 300.000. Kunt u ze inpakken?” Vervolgens zegt de voice-over, terwijl het soundlogo “Let’s get digital” is te horen: “Heb de ballen om iets bijzonders te geven. Geef een nieuwe radio met DAB+, de digitale opvolger van FM.” De klacht: In de commercial wordt DAB+ “de digitale opvolger van FM” genoemd. DAB+ is echter geen opvolger, maar een alternatief voor FM. Er is op landelijk niveau geen beslissing genomen om FM uit te zetten en alleen DAB+ in de ether te houden. Bovendien wordt in uitingen voor DAB+ sterk de suggestie gewekt dat de geluidskwaliteit beter is, terwijl onder normale omstandigheden geen verschil in kwaliteit is te horen, aldus klager.