100% natuurlijke kauwgom van BenBits is misleidend

RCC 20 maart 2017, RB 2851; dossier. 2016/00917 (Cloetta tegen BenBits)  Aanbeveling. Het oordeel van de Commissie

In deze eindbeslissing houdt de Commissie de in de tussenbeslissing gehanteerde indeling van de verschillende onderdelen van de klacht van Cloetta aan.

I. Natuurclaim

1. Beoordeeld moet worden of de door BenBits op de verpakkingen van haar kauwgom gehanteerde claim “100% natuurlijke kauwgom” voldoet aan de eis van artikel 7 lid 1 Verordening (EU) 1169/2011 (VIC-Verordening) dat voedselinformatie op een etiket niet misleidend mag zijn, waarbij moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument.

2. Niet is in geschil dat de gemiddelde consument de claim ‘100% natuurlijk’ zal betrekken op de in de kauwgom van BenBits verwerkte ingrediënten en ervan uit zal gaan dat al deze ingrediënten ‘natuurlijk’ zijn. In de VIC-Verordening is niet gereguleerd onder welke omstandigheden een product of de daarin verwerkte ingrediënten ‘natuurlijk’ mogen worden genoemd. Het geschil spitst zich toe op de vraag wanneer in de vermoedelijke visie van de gemiddelde consument sprake is van een ‘natuurlijk ingrediënt’.

3. In haar tussenbeslissing heeft de Commissie geoordeeld dat de gemiddelde consument het begrip ‘natuurlijk ingrediënt’ in die zin zal uitleggen dat het gaat om de in de natuur voorkomende verschijningsvorm van een ingrediënt, dan wel om een ingrediënt met een natuurlijke oorsprong dat door een bereidingswijze zijn oorspronkelijke verschijningsvorm weliswaar heeft verloren, maar waarbij die bereidingswijze geen afbreuk doet aan het natuurlijke karakter van het ingrediënt.

4. Voor zover BenBits in haar reactie op de tussenbeslissing heeft aangevoerd dat voor de gemiddelde consument alleen de natuurlijke oorsprong van een ingrediënt bepalend is voor de vraag of sprake is van een ‘natuurlijk ingrediënt’, en het feit dat een ingrediënt een bewerking heeft ondergaan niet afdoet aan het natuurlijke karakter van dat ingrediënt, volgt de Commissie dit standpunt niet. In haar tussenbeslissing heeft zij reeds geoordeeld dat naast de natuurlijke oorsprong de wijze van bereiding relevant is voor wat de gemiddelde consument verstaat onder een ‘natuurlijk ingrediënt’. De Commissie heeft ook al in deze zin beslist in haar uitspraak van 7 januari 2008 (dossier 2008/07.0458). De door BenBits (opnieuw) aangehaalde opvatting van de NVWA ten aanzien van stevia - een ingrediënt (steviolglycoside) dat in het onderhavige product niet voorkomt -, het vonnis in de zaak Omega Pharma/Procter & Gamble en de uitspraak van de Commissie in de zaak Holy Sody kunnen niet als onderbouwing gelden voor het standpunt dat alleen de natuurlijke oorsprong bepalend is voor het natuurlijke karakter van een ingrediënt. De Commissie ziet geen aanleiding om het in de tussenbeslissing bepaalde uitgangspunt voor de beoordeling van de toelaatbaarheid van de aanduiding ‘natuurlijk ingrediënt’ – oorsprong én bereidingswijze – los te laten.

5. De Commissie heeft in haar tussenbeslissing overwogen dat voor de invulling van het begrip ‘natuurlijk’ voor wat betreft de gehanteerde bereidingswijze van een ingrediënt aansluiting zou kunnen worden gezocht bij de in de Aromaverordening genoemde traditionele levensmiddelenbereidingswijzen. Als zodanige bereidingswijzen worden onder meer genoemd: verhitten, drogen, verdampen, gisten, malen, aftrekken, microbiologische procedés, distillatie, emulgatie of extractie. Is sprake van een andere bereidingswijze, dan ligt het op de weg van BenBits om te onderbouwen dat en waarom deze bereidingswijze in de vermoedelijke visie van de gemiddelde consument geen afbreuk doet aan de aanduiding ‘natuurlijk ingrediënt’.

6. BenBits heeft betwist dat de in de Aromaverordening gegeven invulling van het begrip ‘natuurlijk’ zich leent voor analoge toepassing. BenBits heeft hiertoe aangevoerd dat de Aromaverordening specifieke criteria voor aroma’s bevat, welke criteria niet uitgaan van de verwachting van de gemiddelde consument en daarom niet kunnen gelden voor andere ingrediënten. Deze stelling van BenBits is naar het oordeel van de Commissie echter onvoldoende onderbouwd om aannemelijk te maken dat bij de in de Aromaverordening gegeven regulering van het begrip ‘natuurlijk’ niet is uitgegaan van de verwachting van de gemiddelde consument. De Commissie wijst in dit verband op de preambule van de Aromaverordening (nr. 25), waar staat: “Aromastoffen of aromatiserende preparaten mogen op het etiket alleen als „natuurlijk” worden aangeduid indien zij voldoen aan bepaalde criteria die waarborgen dat de consument niet wordt misleid.”

7. De Commissie acht evenmin aannemelijk gemaakt dat door aansluiting te zoeken bij de Aromaverordening te strenge regels worden gesteld aan de toelaatbaarheid van de aanduiding ‘natuurlijk ingrediënt’, zoals BenBits heeft betoogd. Naar het oordeel van de Commissie kan in zoverre worden aangehaakt bij de Aromaverordening dat, indien sprake is van een van de in de Aromaverordening opgesomde traditionele bereidingswijzen, er in ieder geval vanuit kan worden gegaan dat de gemiddelde consument het betreffende ingrediënt nog steeds als ‘natuurlijk’ ziet. Het voorgaande sluit niet uit dat ook in het geval van een andere bereidingswijze in de visie van de gemiddelde consument geen afbreuk wordt gedaan aan het natuurlijke karakter van een ingrediënt. In dat geval is het echter aan BenBits als adverteerder van de claim “100% natuurlijke kauwgom” om te onderbouwen dat van een dergelijke bereidingswijze sprake is, zoals de Commissie heeft overwogen in haar tussenbeslissing.

8. Ter beoordeling staat thans of BenBits van alle ingrediënten die in haar kauwgom zijn verwerkt aannemelijk heeft gemaakt dat zowel de oorsprong als de eventuele bereidingswijze van de ingrediënten, in het licht van hetgeen in de tussenbeslissing en hiervoor is overwogen, als ‘natuurlijk’ kan worden beschouwd.

9. Xylitol is het hoofdingrediënt van de kauwgom. De Commissie gaat ervan uit dat de oorsprong van dit ingrediënt natuurlijk is, mede omdat Cloetta ter zitting heeft verklaard dat xylitol in het algemeen uit mais of berken wordt gewonnen. Daarentegen heeft BenBits niet aannemelijk gemaakt dat de wijze waarop de in de kauwgom verwerkte xylitol wordt bereid geen afbreuk doet aan het natuurlijke karakter van het ingrediënt. Blijkens de door BenBits overgelegde verklaring van haar leverancier wordt de xylitol door hydrogenering verkregen. Tegenover de gemotiveerde stelling van Cloetta dat hydrogenering een chemisch proces is waarbij xylose aan waterstof gebonden wordt, heeft BenBits niet aannemelijk gemaakt dat de in haar kauwgom gebruikte xylitol wordt bereid op een van de in Bijlage II bij de Aromaverordening genoemde traditionele bereidingswijzen dan wel op een andere wijze die in de vermoedelijke visie van de gemiddelde consument geen afbreuk doet aan de aanduiding ‘natuurlijk ingrediënt’.

10. Hetzelfde oordeel geldt voor het ingrediënt carnaubawas, waarvan de natuurlijke (plantaardige) oorsprong niet wordt bestreden, maar dat volgens Cloetta wordt gebleekt met waterstofperoxide. BenBits heeft geen informatie verstrekt over de bereidingswijze van carnaubawas en derhalve niet aannemelijk gemaakt dat de in haar kauwgom verwerkte carnaubawas een ‘natuurlijk ingrediënt’ is in de hiervoor bedoelde betekenis.

11. Voor wat betreft het ingrediënt magnesiumstearaat, waarvan de natuurlijke oorsprong door de aanwezigheid van magnesium door Cloetta (ter zitting) overigens in twijfel is getrokken, en het ingrediënt glycerol heeft BenBits een geanonimiseerde verklaring van 18 januari 2017 overgelegd, waarin staat:

“We [__] a company based in [__] hereby declare that the products:

Vegetable glycerine 99,5%

Magnesium stearate

are treated in accordance with the Additives Regulation, following one of the methods listed in the RCC decision as “heating, drying, evaporation, fermentation, grinding, subtraction, microbiological processes, distillation, emulsification and extraction.”

Gelijkluidende verklaringen van de “Director Aboafsite SA CV” in Mexico van 10 januari 2017 zijn door BenBits overgelegd met betrekking tot “natural chicle gum base SF-20” en “natural chicle gum base SF-Pharma”. In haar toelichting heeft BenBits opgemerkt dat in de verklaringen abusievelijk is verwezen naar de Additives Regulation; bedoeld is de Flavourings Regulation (Aromaverordening).

12. Naar het oordeel van de Commissie zijn bovengenoemde algemene verklaringen onvoldoende om, indien al sprake is van een natuurlijke oorsprong, duidelijk te maken welke bereidingswijze de betreffende ingrediënten hebben ondergaan en om uit te sluiten dat, naast de eventuele traditionele bereidingswijze, een andere bereidingswijze is toegepast die niet als ‘natuurlijk’ kan worden aangemerkt.

13. Uit de door BenBits bij verweer overgelegde ‘material safety data sheet’ valt af te leiden  dat de in haar kauwgom gebruikte gombasis naast het hiervoor genoemde chicleboomsap bestaat uit candelillawas en citroenzuur. Nu Cloetta gemotiveerd heeft gesteld dat candelillawas doorgaans wordt gebleekt met waterstofperoxide en behandeld met zwavelzuur, en dat citroenzuur “voor 99,9%” via chemische processen wordt verkregen, had het op de weg van BenBits gelegen aannemelijk te maken dat desondanks sprake is van een ‘natuurlijke’ bereidingswijze. BenBits heeft dit nagelaten.

14. In haar tussenbeslissing heeft de Commissie BenBits tevens in de gelegenheid gesteld de – door Cloetta bestreden – natuurlijke oorsprong (en bereidingswijze) aannemelijk te maken van het ingrediënt salmiakzout, dat is verwerkt in de kauwgom in de smaak ‘Minty Salmiak’. BenBits is hierin naar het oordeel van de Commissie niet geslaagd. De handgeschreven mededeling “naturally mined” op het door BenBits overgelegde ‘Naturalness Certificate’ voor het product ‘Ammonium Chloride’ biedt onvoldoende duidelijkheid over de oorsprong en wijze van verkrijging van het salmiakzout.

15. Gelet op het voorgaande is de Commissie van oordeel dat BenBits niet aannemelijk heeft gemaakt dat de oorsprong en de bereidingswijze van alle in haar kauwgom gebruikte ingrediënten volledig natuurlijk zijn. De door BenBits op haar verpakkingen gehanteerde claim “100% natuurlijke kauwgom” voldoet derhalve niet aan de eis van artikel 7 lid 1 van de VIC-Verordening dat voedselinformatie op een etiket niet misleidend mag zijn. Dit leidt ertoe dat de in de tussenbeslissing met 1 a t/m d aangeduide verpakkingen in strijd zijn met de wet in de zin van artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

16. Voor zover de claim “100% natuurlijke kauwgom” los van de verpakking van de kauwgom wordt gebruikt op de website www.benbits.com, gaat deze uiting gepaard met onjuiste informatie over de samenstelling van de BenBits kauwgom als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit te nemen over een transactie – de aankoop van BenBits kauwgom – dat hij anders niet had genomen, is deze uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

 

II Gezondheidsclaim

17. Als erkend is komen vast te staan dat de mededeling op de website www.benbits.com dat kauwgom “stress verlagend en concentratie verhogend werkt” een gezondheidsclaim is die ingevolge EU Verordening 1924/2006 (de Claimsverordening) niet is toegestaan. Deze uiting is derhalve in strijd met artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening en daardoor in strijd met de wet in de zin van artikel 2 NRC. In de mededeling van BenBits dat deze uiting van de website is verwijderd en niet meer op deze wijze zal worden geplaatst, ziet de Commissie aanleiding een aanbeveling op dit punt achterwege te laten.

 

III Afbrekende claims

18. Op de website www.benbits.com en in het door BenBits uitgebrachte persbericht zet BenBits haar “100% natuurlijke kauwgom” tegenover “de meeste kauwgom”, zijnde “kauwgom op basis van petro-chemische gum 99%”. Van ‘de meeste kauwgom’ zegt BenBits op haar website onder meer: “…wordt (…) nu gemaakt met restproducten uit de petrochemische industrie en 25 andere vage ingrediënten! Best verontrustend als je bedenkt dat 60% van ieder kauwgompje in je lichaam wordt opgenomen” en “…de onnatuurlijke, vaak ronduit ongezonde ingrediënten die jammer genoeg in veel kauwgom te vinden zijn” en “chemische troep”. In het persbericht wordt over de “de niet gespecificeerde gombasis” van ‘de meeste kauwgom’ gezegd: “Deze vormt zo’n 30% van het product en wordt in vrijwel alle gevallen gemaakt met bestanddelen uit de petrochemische industrie, waarmee ook industrieel rubber en latex worden gemaakt. Mensen kauwen dus eigenlijk op een autoband of een condoom.”

19. In de hiervoor genoemde uitingen is sprake van een impliciete vergelijking door BenBits van haar kauwgom met de kauwgom van concurrenten, waartoe Cloetta als eigenaar van het merk Sportlife kauwgom behoort. Tegen deze achtergrond dienen de uitingen te worden getoetst aan artikel 13 NRC, waarin is bepaald dat vergelijkende reclame, wat de vergelijking betreft, geoorloofd is indien aan de in dit artikel genoemde voorwaarden is voldaan.

20. Cloetta heeft gemotiveerd gesteld dat de door BenBits gemaakte vergelijking met de kauwgom van concurrenten onjuist en misleidend is. Verder is de vergelijking volgens Cloetta denigrerend en schaden de uitingen de goede naam van onder andere Cloetta.

21. De Commissie is van oordeel dat BenBits geen onderbouwing heeft geleverd voor de juistheid van de mededelingen over de samenstelling en het beweerde gevaar voor de gezondheid van de kauwgom van concurrenten. De uitingen gaan daarom gepaard met onjuiste informatie over de voornaamste kenmerken van ´de meeste kauwgom´, waaronder die van Cloetta, als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn deze uitingen misleidend en is er sprake van vergelijkende reclame die niet geoorloofd is in de zin van artikel 13 sub a NRC. Reeds door de vergelijking van de kauwgom van concurrenten met een autoband en een condoom kwalificeren de uitingen naar het oordeel van de Commissie tevens als vergelijkende reclame die zich kleinerend uitlaat over de producten van concurrenten als bedoeld in artikel 13 sub e NRC.

22. BenBits heeft toegezegd de beweringen met betrekking tot het gebruik van restproducten uit de petrochemische industrie in ‘de meeste kauwgom’ en de ongezondheid daarvan van de website te verwijderen en in het vervolg niet meer te gebruiken. In deze toezegging ziet de Commissie aanleiding met betrekking tot deze uitingen een aanbeveling achterwege te laten.

23. Nu de onder de noemer ‘Afbrekende claims’ beoordeelde uitingen reeds op grond van een ongeoorloofde vergelijking niet zijn toegestaan, kan in het midden blijven of in deze uitingen sprake is van strijd met artikel 6 NRC.

 

De (eind)beslissing

I. Op grond van hetgeen is overwogen onder 1 t/m 16 acht de Commissie de claim “100% natuurlijke kauwgom” in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC (voor zover gebruikt op de verpakkingen van BenBits) en artikel 7 NRC (voor zover gebruikt in andere uitingen). Zij beveelt BenBits aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

II. Op grond van hetgeen is overwogen onder 17 acht de Commissie de uiting op de website in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC.

III. Op grond van hetgeen is overwogen onder 18 t/m 22 acht de Commissie de uitingen op de website en in het persbericht in strijd met het bepaalde in artikel 13 aanhef en onder a en e NRC.