Code verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt nietig en onrechtmatig

Rechtbank Den Haag 9 maart 2016, RB 2684; ECLI:NL:RBDHA:2016:2480 (HEM tegen CBL)
Mededingingsrecht. CBL-Campagne “Noggeen20” en CBL-Code “Verantwoorde Alcoholverkoop in de supermarkt” beslissingen van ondernemingsvereniging en overeenkomsten met mededingingsbeperkende strekking in de zin van artikel 6 Mw. Verwijzing naar de schadestaatprocedure. De rechtbank verklaart voor recht dat de campagne en de Code nietig zijn; en dat Jumbo onrechtmatig heeft gehandeld jegens HEM vanaf 12 juni 2008 tot en met heden doordat zij in strijd met artikel 6 lid 1 van de Mededingingswet heeft gehandeld.

Mededingingsbeperkende strekking campagne en Code ?
4.9. Het volgende geschilpunt is de vraag of de campagne en de Code, zoals HEM stelt, een mededingingsbeperkende strekking hebben. De rechtbank beantwoordt deze vraag bevestigend. Daarmee volgt de rechtbank CBL en Jumbo niet in hun betoog dat de campagne en de Code juist volledig vrijlaten op welke wijze en met welke systemen of middelen de leeftijdscontrole wordt uitgevoerd. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.
4.10.
De rechtbank staat eerst stil bij de onderscheidene stappen bij het uitvoeren van de leeftijdscontrole. Deze bestaan achtereenvolgens uit:
het ter verkoop aanbieden van alcohol of tabak, dat noopt tot het uitvoeren van leeftijdscontrole;
het uitvoeren van de leeftijdscontrole, door
a) te bezien of de klant onder de twintig (en vanaf 2014: 25) is,
b) in alle gevallen dat de klant niet onmiskenbaar ouder is dan die leeftijd te vragen om het legitimatiebewijs te tonen en
c) het legitimatiebewijs te controleren op de relevante echtheids- en geldigheidskenmerken;
de drank of tabak al dan niet af te rekenen.

4.11. Bij gebruik van het systeem wordt de kassa bij stap i) in alle gevallen geblokkeerd en wordt overgegaan tot de leeftijdscontrole zoals beschreven onder 2.6. Daarbij geschiedt stap ii) sub a) op afstand. Als de klant niet onmiskenbaar ouder dan twintig is, vraagt de kassamedewerker vervolgens de legitimatie te tonen (stap ii) sub b)), waarna stap ii) sub c) weer op afstand wordt uitgevoerd, door controle van het voor het scherm gehouden legitimatiebewijs. Stap iii) geschiedt weer door de kassamedewerker.

4.12. De Code vermeldt (onder 3.2) dat de kassamedewerker de verkoophandeling uitvoert. Het CBL en Jumbo hebben het gelijk aan hun zijde met hun standpunt dat dit enkele gegeven het gebruik van het systeem onverlet laat: de drank of tabak zal steeds ter verkoop worden aangeboden bij de kassamedewerker (stap i)), die deze uiteindelijk wel of niet afrekent (stap iii). Daarnaast vermeldt de Code (onder 3.2.1) dat de kassamedewerker vraagt om legitimatie van de klant die niet onmiskenbaar ouder is dan twintig (en vanaf 1 januari 2014 ouder dan 25). Dit is stap ii) sub b). Het CBL en Jumbo voeren terecht aan dat de kassamedewerker dit ook doet bij gebruikmaking van het systeem. In dit opzicht geven de bepalingen uit de Code naar de letter ruimte voor gebruik van het systeem.