Onvoldoende duidelijk voor kinderen dat Youtubefilmpje reclame bevat

RCC 17 augustus 2017, RB 2969; dossiernr. 2017/00494 (Zomer Lookbook 2017) Aanbeveling. De uiting: Het betreft de video “Zomer Lookbook 2017”, die op 3 juli 2017 is gepubliceerd op het YouTube-kanaal ‘Kleintjes’ dat wordt beheerd door Hot Pepper. Bij de beschrijving van de video, onder verschillende andere mededelingen, staat: “Deze video bevat Product Placement”. In de video tonen drie kinderen (van ongeveer 10 jaar) elk drie zomeroutfits. Aan het eind van de video verschijnt in beeld de mededeling: ”Deze kleren zijn verkrijgbaar bij de Bijenkorf. Ben je benieuwd? Check dan de link in de beschrijving!”, gevolgd door een scherm met het logo van de Bijenkorf. De klacht: Klaagster stelt dat het YouTubekanaal ‘Kleintjes’ is gericht op kinderen onder de 12 jaar en dat de kinderen/vloggers in de video ook jonger dan 12 jaar zijn. Onder de beschrijving van de video staat dat de video product placement bevat. Het is onwaarschijnlijk dat de kinderen het onderschrift van de vlog zullen lezen, aldus klaagster. Aan het einde van de video staat het logo van de Bijenkorf in beeld. Op grond van de Reclamecode Social Media (RSM) is het niet toegestaan kinderen van 12 jaar en jonger rechtstreeks te stimuleren tot het maken van reclame voor producten of diensten op social media. Kinderen jonger dan 12 jaar mogen volgens klaagster dus niet ingeschakeld worden als vlogger. In de video maken kinderen reclame voor de producten van de Bijenkorf.
 

1. Klaagster maakt in de eerste plaats bezwaar tegen de ‘Lookbook’-video omdat zij het onwaarschijnlijk acht dat de kinderen jonger dan 12 jaar, op wie volgens haar de video is gericht, de mededeling “Deze video bevat Product Placement” zullen lezen. De Commissie vat dit bezwaar zo op dat volgens klaagster de video voor kinderen van 12 jaar en jonger onvoldoende herkenbaar is als reclame.

2. Hot Pepper heeft aangevoerd dat de doelgroep van het YouTube-kanaal ‘Kleintjes’ (primair) bestaat uit ouders met kinderen in de leeftijd van 4 tot 10 jaar. Wat daarvan zij voor het YouTube-kanaal in zijn geheel, naar het oordeel van de Commissie is de bestreden video door de animaties en de voice-over van kinderen, die zich richten tot andere kinderen, (mede) op kinderen gericht. Krachtens hoofdstuk III van de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC), die van toepassing is op “reclame-uitingen die kennelijk geheel of gedeeltelijk tot kinderen worden gericht”, dient reclame in uitingen op social media die door kinderen worden gebruikt door optische, virtuele en/of akoestische middelen – passend bij het bevattingsvermogen van kinderen – duidelijk als reclame herkenbaar te zijn.

3. In de bestreden video is dat naar het oordeel van de Commissie niet het geval. De mededeling “Deze video bevat Product Placement” staat op een onopvallende plaats, onder de beschrijving van de video en enkele andere mededelingen. Bovendien is aannemelijk dat (jonge) kinderen deze mededeling, als ze deze al zien, niet als aanduiding van reclame zullen begrijpen. Ook overigens wordt voor kinderen onvoldoende duidelijk gemaakt dat de video reclame van de Bijenkorf betreft.

4. Gelet op het voorgaande is de Commissie van oordeel dat in de uiting op voor kinderen onvoldoende duidelijke wijze wordt meegedeeld dat de video reclame bevat. Daardoor voldoet de reclame-uiting niet aan het bepaalde in artikel 5 lid 3 KJC. De Commissie houdt beide adverteerders voor deze overtreding verantwoordelijk. In de mededeling van Hot Pepper dat maatregelen worden getroffen om de duidelijkheid te vergroten, ziet de Commissie aanleiding de aanbeveling op dit punt slechts te doen ‘voor zover nodig’.

5. Klaagster maakt verder bezwaar tegen de video omdat hierin volgens haar, in strijd met de RSM, kinderen van 12 jaar en jonger zijn ingeschakeld als vloggers en daardoor rechtstreeks zijn gestimuleerd tot het maken van reclame voor producten van de Bijenkorf op social media.

6. Deze klacht kan niet slagen. De bestreden uiting betreft geen vlog van de in de uiting optredende kinderen, maar een door de Bijenkorf gesponsord filmpje dat via het YouTube-kanaal van Hot Pepper is uitgezonden. In het filmpje worden kinderen niet gestimuleerd om zelf via social media reclame te maken in ruil voor een tegenprestatie. Het optreden van de kinderen in het filmpje is naar het oordeel van de Commissie vergelijkbaar met het inschakelen van kinderen voor reclame die via andere media, zoals televisie of print, wordt geopenbaard. Er is geen bepaling in de RSM of in (een ander onderdeel van) de Nederlandse Reclame Code die verbiedt dat kinderen van 12 jaar of jonger een rol spelen in een reclame-uiting.

De beslissing

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 5 lid 3 KJC. Zij beveelt adverteerders voor zover nodig aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. De Commissie wijst de klacht voor het overige af.