Reclame-uitingen voor ‘Dildo Shot’ niet in strijd met fatsoensnormen volgens College

RCC 12 maart 2025, RB 3889; 2024/00499 (Klager tegen adverteerder). Klager heeft beroep ingesteld tegen een oordeel van de Reclame Code Commissie van 3 december 2024. De Commissie oordeelde dat het product ‘Dildo Shot’, een alcoholproduct in de vorm van een mannelijk geslachtsdeel, niet de grens van het toelaatbare overschrijdt. De bestreden reclame-uitignen in het beroep zijn de website dildoshot.nl, waarop het product aangeboden wordt met een begeleidende tekst, en Instagram-posts, onder meer in het kader van Valentijnsdag. De klacht luidde dat het product in strijd is met artikel 5 van de Reclamecode voor alcoholhoudende dranken (RvA) door het uiterlijk van het product en de productnaam die beide expliciet een seksspeeltje betreffen. Dit zou onfatsoenlijk zijn, maar in dit oordeel ging de Commissie dus niet mee. Klager is het hier niet mee eens en voert vier grieven aan. 

Het College beoordeelt of de reclame-uitingen van Bebidas voor het product Dildo Shot in strijd zijn met artikel 5 RvA, dat reclame voor alcoholhoudende dranken verbiedt als deze in strijd is met goede smaak, fatsoen of de menselijke waardigheid. De toetsing is terughoudend, waarbij wordt gekeken naar de algemene maatschappelijke opvattingen. De reclame toont expliciet een dildo in de vorm van een penis in erectie. Hoewel reclame voor seksspeeltjes maatschappelijk geaccepteerd kan zijn, betekent dit niet automatisch dat dit ook geldt voor deze expliciete vormgeving in combinatie met een alcoholhoudend product. Indien de uitingen een algemeen publiek bereiken, kunnen ze als aanstootgevend en strijdig met de goede zeden worden beschouwd. Echter, de impact van de reclame hangt af van het medium en het specifieke publiek dat ermee in aanraking komt.

De uitingen zijn verspreid via de productwebsite, slijterijen en Instagram. De website wordt doelgericht bezocht, slijterijen bedienen een specifiek publiek en er is geen bewijs dat Instagramposts een ongeschikt publiek hebben bereikt. Daarom concludeert het College dat de uitingen geen publiek bereiken dat er aanstoot aan neemt en dat ze niet in strijd zijn met artikel 5 RvA. Ook de productnaam en de figuratieve elementen (zoals druipende letters en vlekken) worden als toelaatbaar beschouwd, omdat ze geen expliciet seksueel karakter benadrukken. Verder is artikel 8 RvA, dat een causaal verband tussen alcohol en sociaal of seksueel succes verbiedt, niet van toepassing, omdat de uitingen geen dergelijk verband suggereren. Een dildo wordt bovendien niet als ‘mannelijk naakt’ in de zin van artikel 8 beschouwd. Grieven 1, 2 en 4 slagen niet, en grief 3 is door STIVA in beroep niet gehandhaafd. Het College komt tot dezelfde uitkomst als de Commissie en handhaaft de eerdere beslissing.

7.5. Het College oordeelt verder dat geen grondslag bestaat om de subjectieve norm van artikel 5 RvA nader in te vullen aan de hand van het bepaalde in artikel 8 RvA. Laatstgenoemd artikel is specifiek bedoeld om te voorkomen dat in reclame een causaal verband wordt gelegd tussen alcohol en sociaal of seksueel succes. Dit is een wezenlijk andere norm dan de fatsoensnorm van artikel 5 RvA. Aan beide normen dient afzonderlijk en zelfstandig te worden getoetst. Ook verder kan voor de door STIVA verdedigde toepassing van de norm uit artikel 8 RvA en de toelichting ervan, geen grond worden gevonden in de huidige tekst van de RvA. Voor zover de klacht in beroep aanvullend op artikel 8 RvA is gebaseerd, oordeelt het College dat in de uitingen geen causaal verband wordt gelegd tussen (consumptie van) Dildo Shot en sociaal of seksueel succes. Niet valt in te zien hoe de enkele vormgeving van het product al een dergelijk succes impliceert, terwijl de uitingen ook overigens niet tot die conclusie kunnen leiden. Dat in de toelichting bij artikel 8 RvA mannelijk naakt als zodanig als verboden voorbeeld van seksueel succes is genoemd, maakt dit oordeel niet anders. Een dildo kan, ook indien deze de anatomische weergave van een penis in erectie is, niet als mannelijk naakt in de zin van bedoelde toelichting worden gezien.