Uiting genezing darmziekte door juiste voeding i.p.v. medicatie is onjuist

RCC 8 december 2016, RB 2880; dossiernr. 2016/00859 (Bodyswitch) Misleiding voornaamste kenmerken product. Uiting: Het betreft de volgende uitingen op de website www.bodyswitch.nl: “Medicijnen genezen niet, ze onderdrukken symptomen en zijn vaak DODELIJK”, “(…) En dan hebben we het niet eens over de BIJWERKINGEN TOT KANKER aan toe. Deze “patiënten” (ze worden opzettelijk ziek gehouden en nog verder ziek gemaakt) zijn in enkele weken te genezen als zij dat willen op een gezonde manier”, interview en filmpje met “Fionulla, genezen van Crohn” en “(…) We hebben zelfs contact opgenomen dat het overduidelijk is dat het door de voeding komt”. Klacht: Het is niet wetenschappelijk bewezen dat chronische darmziektes te verbeteren zijn door het gebruik of juist het vermijden van bepaalde voeding. Bodyswitch beweert het tegendeel en zorgt daardoor voor verwarring.

1. CCUVN maakt bezwaar tegen de onder “De bestreden uitingen” aangehaalde beweringen en beelden op de website van Bodyswitch, omdat – kort samengevat – Bodyswitch volgens CCUVN in deze uitingen zonder wetenschappelijke onderbouwing stelt dat reguliere medicatie (darm)ziektes verergert en vaak dodelijk is en dat juiste voeding in plaats van medicatie deze ziektes geneest. De Commissie vat deze klacht zo op dat volgens CCUVN de uitingen op de website misleidend zijn omdat daarin onjuiste informatie wordt verstrekt.

2. Alvorens toe te komen aan een inhoudelijke beoordeling dient de vraag te worden beantwoord of de Commissie bevoegd is over de uitingen te oordelen, nu dit door Bodyswitch is betwist. Bodyswitch heeft hiertoe in de eerste plaats betoogd dat de bestreden uitingen niet als reclame-uitingen in de zin van artikel 1 NRC kunnen worden beschouwd.
Krachtens artikel 1 NRC wordt onder reclame verstaan: iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. De Commissie volgt Bodyswitch niet in haar standpunt dat sprake is van het louter verstrekken van informatie, zonder enige aanprijzend element. De bestreden uitingen maken deel uit van de website waarop de diensten van Bodyswitch op een duidelijk aanprijzende wijze worden uiteengezet. Ook kan op de website onder meer worden gezocht naar de “dichtstbijzijnde praktijk” van Bodyswitch en biedt de website gelegenheid tot het maken van een afspraak. Gelet hierop dienen de op de website staande bestreden uitingen te worden gezien als een onderdeel van de aanprijzing van Bodyswitch, en om die reden als reclame in de zin van artikel 1 NRC, waarover de Commissie bevoegd is te oordelen.
De Commissie is verder van oordeel dat de klacht voldoende gemotiveerd is. Uit hetgeen Bodyswitch naar voren heeft gebracht, blijkt dat de inhoud van de klacht voor haar voldoende duidelijk was om zich daartegen te verweren. Voor zover Bodyswitch zich beroept op het haar toekomende recht op vrijheid van meningsuiting, oordeelt de Commissie dat dit recht niet in de weg staat aan de toetsing of de wijze waarop Bodyswitch in de reclame-uitingen haar diensten aanprijst in overeenstemming is met de NRC.

3. Het is Bodyswitch toegestaan op haar website haar diensten en werkwijze te omschrijven en aan te prijzen. Wel dienen de mededelingen die in dit kader worden gedaan, juist te zijn en bij de gemiddelde consument geen verkeerde verwachtingen te wekken. De juistheid en eerlijkheid van de uitingen moeten door Bodyswitch aannemelijk worden gemaakt nu deze door CCUVN worden betwist. De Commissie overweegt hieromtrent als volgt.

4. Bodyswitch beoogt op haar website, zo begrijpt de Commissie, het voorschrijven en gebruik van reguliere medicatie bij (darm)ziektes aan de kaak te stellen en de behandeling van darmziektes (via Bodyswitch) door middel van de juiste voeding in plaats van medicatie aan te prijzen. In dit verband stelt Bodyswitch op haar website: “Medicijnen genezen niet, ze onderdrukken symptomen en zijn vaak DODELIJK” (uiting a) en “(…) BIJWERKINGEN TOT KANKER aan toe. Deze “patiënten” (ze worden opzettelijk ziek gehouden en nog verder ziek gemaakt) zijn in enkele weken te genezen als zij dat willen op een gezonde manier” (uiting b) en “(…) dat het overduidelijk is dat het door de voeding komt” (uiting d). Verder heeft Bodyswitch in dit verband een interview/filmpje op haar website geplaatst met “Fionulla, genezen van Crohn” (uiting c).

5. Ter onderbouwing van de juistheid van de hiervoor aangehaalde beweringen heeft Bodyswitch in de eerste plaats verwezen naar een viertal op de website lijfengezondheid.nl geplaatste artikelen. De Commissie heeft geconstateerd dat deze artikelen zijn geschreven door Frank Jonkers, oprichter van Bodyswitch Nederland. Aldus kunnen deze artikelen naar het oordeel van de Commissie niet gelden als onafhankelijke, wetenschappelijke onderbouwing van de op de website van Bodyswitch vermelde absolute stellingen ten aanzien van de rol van medicatie en voeding bij de oorzaken en genezing van (darm)ziektes.
Uit de ter verdere onderbouwing door Bodyswitch overgelegde bijsluiters bij enkele medicijnen die kunnen worden voorgeschreven bij darmziektes, blijkt dat sprake kan zijn van ernstige bijwerkingen. Daarmee is echter naar het oordeel van de Commissie nog niet aannemelijk gemaakt dat mensen die deze medicijnen voorgeschreven krijgen “opzettelijk ziek gehouden en nog verder ziek gemaakt” worden en dat zij met de juiste voeding “in enkele weken te genezen” zijn. Het op de website geplaatste interview met en filmpje van “Fionulla, genezen van Crohn” kan hiervoor evenmin als voldoende (wetenschappelijke) onderbouwing gelden. Het interview bevat de ervaring van ‘Fionulla’, die vertelt dat zij  jarenlang medicijnen heeft  geslikt die bij haar alleen de symptomen van de ziekte van Crohn (enigszins) bestreden, en dat zij is genezen nu zij sinds haar behandeling door Bodyswitch is gestopt met de medicijnen en haar voedingspatroon heeft aangepast. Door dit interview met filmpje onder het kopje “genezen van Crohn” op haar website te plaatsen, gebruikt Bodyswitch deze uiting als bewijs dat via de door haar aangeboden behandelmethode sprake is van genezing van de ziekte van Crohn. De in het interview gegeven persoonlijke ervaring, die op zich als toelichting op de werkwijze van Bodyswitch toelaatbaar kan worden geacht, kan echter niet worden aangemerkt als voldoende algemeen geldend (wetenschappelijk) bewijs voor de negatieve rol van medicijnen en de genezing door middel van een aangepast voedingspatroon bij de ziekte van Crohn.
Ten slotte heeft Bodyswitch (in een bijlage bij het verweer) verwezen naar op PubMed gepubliceerde studies over de rol van voeding bij darmziektes. Uit de (conclusie van de) door Bodyswitch in dit verband geciteerde review uit 2013 blijkt echter dat (nog) geen eensluidende conclusies kunnen  worden getrokken en verder onderzoek nodig is: “There is little evidence from interventional studies to support specific dietary recommendations. (…) Further interventional studies of dietary manipulation are urgently required.”

6. Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat Bodyswitch de juistheid van de bestreden uitingen – waarin wordt gesteld dat medicijnen in het algemeen niet genezen en vaak dodelijk zijn, dat personen met darmziektes met medicijnen opzettelijk ziek worden gehouden en verder ziek worden gemaakt, en dat met de juiste voeding in plaats van medicatie darmziektes kunnen genezen – onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt. De Commissie acht deze uitingen te absoluut. Dit leidt tot het oordeel dat de bestreden uitingen gepaard gaan met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 NRC. Omdat de Commissie verder van oordeel is dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie – een behandeling door Bodyswitch – te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

7. Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.
 
De beslissing
De Commissie acht de reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.