19 dec 2017
Verantwoord vlees van Aldi leidt tot inflatie van het begrip 'verantwoord'
RCC 19 december 2017, RB 3072; Dossiernr. 2017/00765/A (Aldi verantwoord en voordeling). Aanbeveling. Het betreft een abriposter van Aldi. Links bovenin de poster staat in een vierkant kadertje een groene gestreepte V met aan een van de uiteinden twee groene blaadjes. Hiernaast staat: “Verantwoord en voordelig”. De klacht In de reclame wordt geadverteerd dat het om verantwoorde worst gaat. Dierlijke producten zijn echter in geen enkel opzicht verantwoord, worst dus ook niet, aldus klaagster. Dat de worst het Beter Leven keurmerk heeft maakt hem niet meer verantwoord, zeker niet nu de worst maar 1 ster heeft. Het is onverantwoord voor het milieu, de gezondheid en voor de dieren die onnodig lijden. Verder acht klaagster het gebruik van de opzichtige groene V in de reclame misleidend, omdat daarmee volgens haar wordt gesuggereerd dat het om een vega product gaat.
Het oordeel van de Commissie
1. Klaagster maakt in de eerste plaats bezwaar tegen de abriposter wegens het gebruik van het op de keurmerken voor vegetarische en veganistische producten gelijkende groene V-logo met blaadjes. Hierdoor wordt volgens klaagster bij de gemiddelde consument de indruk gewekt dat reclame wordt gemaakt voor een ‘vega’ product in plaats van voor een vleesproduct.
2. Dit gedeelte van de klacht kan naar het oordeel van de Commissie niet slagen. Uit de combinatie van de afbeeldingen, de tekst (“verse worst”) en de vermelding van het Beter Leven keurmerk in de uiting blijkt duidelijk dat een vleesproduct wordt aangeprezen. In deze context leidt het groene V-logo, dat op het eerste gezicht wellicht enige gelijkenis vertoont met de logo’s voor vegetarische en veganistische producten, niet tot de door klaagster gestelde verwarring over de aard van het product dat wordt aangeprezen.
3. Klaagster maakt verder bezwaar tegen de abriposter wegens het gebruik van de aanduiding “verantwoord” in de uiting, nu een dierlijk product zoals worst naar haar oordeel niet verantwoord is voor de gezondheid, het milieu en het dierenwelzijn. Aldi stelt zich op het standpunt dat de gemiddelde consument begrijpt dat de aanduiding “verantwoord” in reclame voor een vleesproduct, waarbij bovendien het Beter Leven keurmerk (1 ster) wordt vermeld, betrekking heeft op dierenwelzijn, en dat 1 ster voldoende is voor de aanduiding “verantwoord”.
4. Het verweer van Aldi kan naar het oordeel van de Commissie niet slagen. De aanduiding van een product als ‘verantwoord’ kan voor consumenten in de huidige maatschappij een belangrijk argument zijn om dat product aan te schaffen in plaats van een soortgelijk product dat die kwalificatie niet heeft. Niet is in geschil dat het begrip ‘verantwoord’ een breed, niet vastomlijnd verzamelbegrip is, dat betrekking kan hebben op verschillende aspecten, zoals effecten op het milieu of de gezondheid, dierenwelzijn en veiligheid. Verder kan de mate waarin een product ‘verantwoord’ is binnen een van de hiervoor genoemde aspecten sterk verschillen. Zo bestaan er binnen het Beter Leven keurmerk bijvoorbeeld verschillende voorwaarden die aan het dierenwelzijn worden gesteld en die - naarmate aan meer van die voorwaarden is voldaan - tot een (extra) ster kunnen leiden (maximaal drie sterren). In zijn algemeenheid kan niet worden gezegd dat als een adverteerder aan bepaalde eisen op het gebied van dierenwelzijn, milieu, gezondheid of veiligheid voldoet, dit zonder meer, dan wel zonder nadere toelichting, een rechtvaardiging biedt om het aangeboden product verantwoord te noemen (zie ook de uitspraak in dossier 2014/00382). Een ander oordeel zou tot een vergaande inflatie van het begrip ‘verantwoord’ leiden en niet stroken met de huidige uitleg die de gemiddelde consument aan dit begrip geeft.
5. Gelet op wat onder 4. is overwogen dient te worden voorkomen dat de consument op het verkeerde been wordt gezet ten aanzien van de betekenis waarin de aanduiding ‘verantwoord’ in het betreffende geval wordt gebruikt. De consument moet in de gelegenheid worden gesteld de juistheid van de kwalificatie ‘verantwoord’ te controleren. Daarom dient in de reclame-uiting duidelijk te worden gemaakt op welk aspect van het aangeprezen product de aanduiding ‘verantwoord’ slaat en moet voor de consument ook duidelijk zijn in hoeverre respectievelijk in welke mate adverteerder binnen dit aspect verantwoord bezig stelt te zijn. In de bestreden uiting wordt naar het oordeel van de Commissie deze duidelijkheid niet, althans niet voldoende, verschaft. De enkele, ver onder de aanduiding “verantwoord” staande, vermelding van het Beter Leven keurmerk met 1 ster bij de afbeelding van de worst maakt niet duidelijk dat met de aanduiding “verantwoord” een koppeling met deze vermelding wordt gemaakt en/of (alleen) gedoeld wordt op dierenwelzijn en niet op andere aspecten die onder het begrip ‘verantwoord’ kunnen vallen. Anders dan Aldi ter zitting heeft aangevoerd, is de Commissie van oordeel dat de onderhavige abrireclame voldoende ruimte en mogelijkheid biedt voor een dergelijke nuancering.
6. Door in de bestreden uiting voor verse worst niet specifiek de koppeling te maken met de afgebeelde Beter Leven ster en niet te vermelden dat de aanduiding “verantwoord” betrekking heeft op het dierenwelzijn, is sprake van het op onduidelijke wijze verstrekken van essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te nemen. Omdat de Commissie tevens van oordeel is dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c NRC en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
7. Indien en voor zover klaagster zich op het standpunt stelt dat het gebruik “verantwoord” in de uiting ook niet toelaatbaar is indien duidelijk wordt gemaakt dat de aanduiding betrekking heeft op het dierenwelzijn, omdat dierlijke producten nooit verantwoord zouden mogen worden genoemd, volgt de Commissie dit standpunt niet. De gemiddelde consument zal ‘verantwoord’ op het gebied van dierenwelzijn betrekken op de leefomstandigheden en het welzijnsniveau van het betreffende dier. Of in het onderhavige geval de toekenning van 1 ster van het Beter Leven keurmerk voor de verse worst voldoende grond biedt voor het gebruik van de aanduiding “verantwoord” in de reclame, kan in het midden blijven, nu de Commissie de uiting reeds op grond van de onder 6. beschreven strijd met de NRC ontoelaatbaar acht.
8. Op grond van het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing De Commissie acht de reclame-uiting op grond van hetgeen is overwogen onder punt 4 t/m 6 van het oordeel in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. De klacht wordt voor het overige afgewezen.
Op andere blogs:
