Donkere huidskleur in reclame is niet discriminerend of stigmatiserend

RCC 15 juli 2016, RB 2766; Dossiernr:2016/00507 (Specsavers commercial) Afwijzing. Reclame-uiting. Racisme. Het betreft de televisiecommercial ‘Zeemeeuw’ van Specsavers. In de commercial is een beachvolleybalwedstrijd te zien. Een man springt op om een bal te smashen, waarbij hij in plaats van de bal een overvliegende meeuw lijkt te raken. Deze man, die een donkere huidskleur heeft, viert de klap alsof hij een punt heeft gescoord. De overige spelers zien dit verbaasd aan. De meeuw zit aanvankelijk wat versuft op het zand. Nadat in beeld en gesproken tekst de aanbieding van adverteerder (2e bril gratis) is toegelicht, is te zien dat de meeuw wegvliegt en daarbij poept op de betreffende man, waardoor een witte vlek op zijn schouder ontstaat. De commercial wordt afgesloten met de mededeling: “Was nou maar naar Specsavers gegaan!”
De klacht: Klaagster stelt dat de commercial stigmatiserend, racistisch en onnodig kwetsend is door de daarin bij kijkers (veelal onbewust) gewekte suggestie van een zwarte man in een domme rol die wordt ondergepoept door een meeuw. Stigmatiserende beeldvorming, ook als die als grapje wordt gepresenteerd, is fnuikend en moet daarom worden vermeden. Het geheel van details en effecten komt op klaagster over als discriminerend, racistisch en totaal ongepast.

Het oordeel van de Commissie:

3. De Commissie acht aannemelijk geworden dat de huidskleur van de hoofdpersoon geen rol heeft gespeeld bij de keuze van hem voor deze televisiecommercial. Adverteerder heeft voldoende duidelijk gemaakt dat de commercial niet tot doel heeft om een bepaald beeld te verkondigen over personen met een donkere huidskleur, maar om op een humoristisch bedoelde wijze de producten van adverteerder aan te prijzen. Anders dan klaagster heeft aangevoerd, zit de humor in de onderhavige uiting niet in het feit dat de hoofdpersoon dom is, maar dat hij slechte ogen heeft en daarom een meeuw niet van een bal kan onderscheiden.
De gemiddelde consument zal de commercial ook als zodanig opvatten. Het feit dat de hoofdpersoon een donkere huidskleur heeft, doet voor de boodschap van de commercial (“Was nou maar naar Specsavers gegaan”) niet ter zake. De Commissie neemt afstand van de overweging van de voorzitter dat mogelijk voor een persoon met een donkere huidskleur is gekozen teneinde door middel van kleurcontrast duidelijk in beeld te brengen dat de meeuw wraak neemt voor de klap, nu adverteerder desgevraagd tijdens de mondelinge behandeling uitdrukkelijk heeft gezegd dat dat niet het geval is en een kleurcontrast ook op andere wijze gerealiseerd had kunnen worden.

4. Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de bestreden commercial niet racistisch, stigmatiserend en/of nodeloos kwetsend is. Daarom wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter en wijst de klacht af.