Kosten 'rijklaar maken' essentieel?
Een bijdrage van Hanneke van Lith, UvA Master Informatierecht.
Is de gemiddelde consument een argeloze shop-a-holic of maakt hij een weloverwogen beslissing als het gaat om grote aankopen? Dit is een vraag die van belang is om vast te stellen of bepaalde informatie in advertenties ‘verzwegen’ kan worden. Regelmatig wordt de Reclame Code Commissie (RCC) geconfronteerd met klachten omtrent de ‘verzwegen’ kosten van het rijklaar maken van een auto. Er wordt in een advertentie of tv-commercial een auto aangeboden tegen een bepaalde vanafprijs. De consument komt er in de winkel echter achter dat de kosten van het rijklaar maken niet zijn meegenomen in deze prijs. Deze kosten blijken onduidelijk weergegeven of slecht leesbaar in de reclame-uiting.
De discussie die hieruit voortkomt, komt neer op de vraag of de aanbieding van een auto een uitnodiging tot het doen van een aankoop betreft. Wanneer dit namelijk niet het geval is, zijn de kosten van rijklaar maken niet van dusdanig belang voor de consument. Er wordt bepleit dat de informatie en de prijs in de reclame voor de consument niet volstaat om een besluit te nemen over een grote aankoop, zoals die van een auto. Naar aanleiding van een tv-commercial wordt immers niet de dealer gebeld om de auto uit de commercial te bestellen. Zie hiervoor de blog van Hoogenraad & Haak (Autobranche opgelet: vanafprijs moet inclusief kosten rijklaar maken!)
De Commissie is doorlopend van oordeel dat de kosten van het rijklaar maken essentieel zijn voor de consument bij de aankoop van een auto. Wanneer de kosten van rijklaar maken op een onduidelijke of niet (voldoende) leesbare wijze worden weergegeven en niet bij de aanbiedingsprijs zijn inbegrepen, dan is door de adverteerder niet voldaan aan de verplichting om alle essentiële informatie met betrekking tot de prijs te verstrekken. De Commissie geeft aan dat wanneer deze kosten niet in de genoemde prijs zijn verdisconteerd, zij duidelijk uit de uiting dienen te blijken, zie RCC 1 maart 2012, dossiernr. 2012/00095 (Ford Fiesta Trendi), RCC 2 augustus 2011, dossiernr. 2011/00579 (Kia). Tevens wijst de Commissie zo nu en dan op het feit dat niet gebleken is ‘dat het voor de adverteerder onmogelijk is om de hoogte van de bijkomende kosten reeds in de reclame-uiting te noemen’. (zie: RCC 2 augustus 2011, dossiernr. 2011/00523 (Fiat Panda)). De reclames worden dus als misleidend beoordeeld.
De beslissing van het College van Beroep op 15 juni 2012, zie ook RB 1421, heeft de tongen losgemaakt. Het College stelt vast dat de betreffende reclame-uitingen zijn aan te merken als een uitnodiging tot het doen van een aankoop. Hierbij dient er de volgende essentiële informatie verschaft te worden door de adverteerder: “de prijs, inclusief belastingen, of, als het om een soort product gaat waarvan de prijs redelijkerwijs niet vooraf kan worden berekend, de manier waarop de prijs wordt berekend, en, in voorkomend geval, alle extra vracht-, leverings- of portokosten of, indien deze kosten redelijkerwijs niet vooraf kunnen worden berekend, het feit dat er eventueel deze extra kosten moeten worden betaald”. Hieronder vallen volgens het College ook de kosten van het rijklaar maken van het voertuig. Door het niet opnemen van deze kosten in de totaalprijs is er sprake van misleidende reclame.
Het College heeft aangegeven dat er 'blijkbaar sprake is van de situatie dat binnen de desbetreffende branche een onjuiste opvatting bestaat omtrent verplichtingen die bij de hier genoemde uitingen gelden indien sprake is van een uitnodiging tot aankoop. (...) Het College gaat overigens ervan uit dat de branche kennis neemt van deze uitspraak en zijn reclame-uitingen op televisie en op internet vervolgens zal aanpassen.'
De branche heeft het duidelijk niet helemaal opgepikt, want zie hier de meest recente uitspraak na voornoemde uitspraak met betrekking tot het 'rijklaar maken'. Dit keer met betrekking tot een aanbieding van een elektrische fiets.
RCC 13 juni 2012, dossiernr. 2012/00390 (Fietsgigant)
Misleidende reclame. Prijsvermelding. Rijklaar maken. In deze zaak bevestigt de Commissie het standpunt van het College. De Commissie oordeelt dat er sprake is van onduidelijke informatie ten aanzien van de prijs. Adverteerder (FietsGigant) heeft volgens de Commissie niet voldaan aan de verplichting om in de uitingen essentiële informatie met betrekking tot de (vanaf)prijs te verstrekken. De reclame is misleidend.
De Commissie gaat er hier in feite dus vanuit dat het hier ook gaat om een uitnodiging tot het doen van een aankoop. In deze
De vraag is echter of de kosten van het 'rijklaar maken' bij het aanschaffen van een elektrische fiets ook echt essentiële informatie betreft, gezien het karakter van het product. Gaat het hierbij ook om een uitnodiging tot het doen van een aankoop? Indien het gaat om auto's is er veelal sprake van een weloverwogen beslissing alvorens over wordt gegaan tot het doen van de aankoop, waarbij de consument niet beslist op enkel een advertentie of tv-commercial. Hij maakt een keuze op basis van uitvoering, merk, rijvaardigheid, kleur etc. De potentiële elektrische fietser zal eerder kijken naar aanbiedingen en prijs, in plaats van uitvoering, merk en rijvaardigheid.
Deze laatste zijn elementen die bij een fiets, al dan niet elektrisch, minder van belang zijn. Het aspect van weloverwogenheid is hierbij minder aanwezig. De consument zal dus eerder zijn aankoopbeslissing baseren op de vanafprijs in een advertentie. De kosten van het rijklaar maken zijn dus meer van belang bij de aankoop van een (elektrische) fiets, aangezien deze de prijs doen stijgen. Wanneer deze kosten 'verzwegen' worden zal de consument een keuze kunnen maken, die zij anders niet zou hebben gemaakt. Het is tevens voor de gemiddelde consument niet per definitie duidelijk dat een elektrische fiets 'rijklaar' moet worden gemaakt. Dit is bij auto's echter evident.
Hanneke van Lith
