Internet  

Antwoord van staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie), AH 3519 2011Z16031

1 Kent u het artikel “Hoe LinkedIn leden en reclame linkt”?1 (www.volkskrant.nl, 4 augustus 2011) Herinnert u zich de eerdere Kamervragen over sociale netwerksites die inbreuk maken op de Wet bescherming persoonsgegevens? 2 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2008-2009, nr. 912)

1 Antwoord Ja.

2 Is het waar dat de netwerksite LinkedIn accountinstellingen van gebruikers zo heeft veranderd dat foto's en namen van leden ongevraagd voor reclames kunnen worden gebruikt? Zo ja, acht u dit een inbreuk op de Wet bescherming persoonsgegevens? Wordt hiertegen opgetreden door het College bescherming persoonsgegevens? Wat kunnen gebruikers van LinkedIn hiertegen doen? Zo nee, waarom niet?
3 Deelt u de mening dat het automatisch toestemming geven voor het gebruik van gegevens door gebruikers van LinkedIn of andere sociale netwerken ongewenst is en dat er expliciet om toestemming zou moeten worden gevraagd? Zo ja, hoe gaat u er zorg voor dragen dat deze praktijk wordt aangepast? Zo nee, waarom niet?
4 Heeft LinkedIn naar uw mening genoeg gedaan om gebruikers te informeren over de genoemde verandering? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, waarin is LinkedIn naar uw mening tekortgeschoten?

Antwoorden 2, 3 en 4 Uit voornoemd artikel maak ik op dat LinkedIn recent gebruikersinstellingen zou hebben gewijzigd, waardoor persoonsgegevens van gebruikers voor advertenties gebruikt konden worden. Uit diverse berichtgeving in de media nadien leid ik af dat LinkedIn te kennen gegeven heeft dat de gebruikersinstellingen inmiddels aangepast zijn, zodat geen namen en foto’s van gebruikers meer zichtbaar zijn in advertenties.

De Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) stelt eisen aan de verwerking van persoonsgegevens. Op grond van artikel 8 van de Wbp mogen slechts persoonsgegevens worden verwerkt als er een grond voor gegevensverwerking aanwezig is. Eén van de gronden voor rechtsgeldige gegevensverwerking is ondubbelzinnige toestemming van de betrokkene voor de gegevensverwerking. Ingevolge de artikelen 33 en 34 van de Wbp heeft de verantwoordelijke voor de gegevensverwerking een informatieverplichting richting de betrokkene. De Europese privacytoezichthouders, verenigd in de Artikel 29-werkgroep, hebben in een gemeenschappelijk standpunt van 13 juli 2011 aanbevelingen opgesteld over het begrip toestemming, waarmee een verantwoordelijke voor de gegevensverwerking rekening kan houden3 (Zie https://www.cbpweb.nl/downloads_int/wp187_en.pdf). 

Het College bescherming persoonsgegevens (Cbp) is belast met het toezicht op de naleving van de Wbp en kan bij een geconstateerde overtreding handhavend optreden. Het is niet aan mij om te oordelen over de vraag of in een individueel geval aan de vereisten van de Wbp wordt voldaan. Betrokkenen die van mening zijn dat er sprake is van een schending van de Wbp kunnen een klacht indienen bij het Cbp.

Vz RCC 23 augustus 2011, dossiernr. 2011/00701 (WEWILLROCKYOU-kaarten)

Uiting betreft een televisiereclame en  tegens op internet via www.wewillrockyou.nl wordt gezegd:

“na meer dan 400 staande ovaties en 500.000 verkochte kaarten stopt “We will rock you” definitief op 13 augustus. Om u te bedanken voor een fantastisch jaar boekt u alleen vandaag nog elke 2e kaart gratis voor voorstellingen tot en met 31 juli. Boek nu op 0900-1353 of op wewillrocky.nl”. In beeld verschijnen onder meer de teksten: “elke 2e kaart gratis”, “nog maar 6 weken te zien!” en “Boek nu op 0900-1353 of op wewillrockyou.nl”.

Klachten
1. "alleen vandaag" is onjuist
2. nu blijkt dat niet ieder 2e kaartje gratis is, dit geldt alleen voor 1e, 2e en 3e rang niet voor de 4e en 5e rang.
3. Bij de prijs wordt ook nog bijna €5 reservering/administratiekostn gerekend.

Commissie. Oordeelt dat"alleen vandaag" onjuist is, eveneens is het tweede kaartje niet altijd gratis en de extra kosten en dat men via een ticketbureau koopt hadden niet onvermeld mogen blijven. Strijd met artikel 7, 8.2 aanhef en 8.2 onder b NRC.

Ad 1: Aangezien adverteerder besloten heeft de periode, waarin van de aanbieding gebruik gemaakt kan worden, te verlengen, is de gewraakte tekst, voor zover deze uiting ook na die ene dag nog openbaar is gemaakt, niet juist.    
 
Ad 2: Anders dan in de uiting wordt gesteld, geldt niet ten aanzien van iedere rang dat het 2e kaartje gratis is. Deze mededeling is derhalve niet juist. Dat de aanbieding slechts voor een relatief klein aantal stoelen niet geldt, leidt niet tot een ander oordeel.

Ad 3: Dat per ticket een bedrag van € 4,90 ter zake van reserveringskosten betaald moet worden, had niet onvermeld mogen blijven. De voorzitter verweegt daartoe dat deze kosten onlosmakelijk verbonden zijn aan de aanschaf van een kaartje nu niet is gebleken dat kaarten ook op andere dan in de uiting genoemde wijze, zonder reserveringskosten, besteld kunnen worden. Bovendien blijkt uit de in de uiting genoemde wijzen waarop men kan boeken niet men niet rechtstreeks bij adverteerder kan boeken, maar dat gebruik wordt gemaakt van een ticketbureau.
 
Op grond van bovenstaande overwegingen is in de uiting voor de gemiddelde consument onjuiste dan wel onvolledige informatie verstrekt als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

RCC 16 augustus 2011, dossiernr. 2011/00530 (iDNA B.V. (maak kans op) gratis cadeaubon)
RCC 16 augustus 2011, dossiernr. 2011/00530-I (Scoot Media (maak kans op) gratis cadeaubon)

Klaagster ontvangt een email waarin een GRATIS CADEAUBON van €500,- naar keuze voor mediamarkt.nl, wehkamp.nl of bol.com wordt aangeboden. Pas na het klikken volgt dat men kans maakt hierop. Hoewel in de email vier maal wordt gewezen op de gratis cadeaubon.

Commissie acht dat er in de combinatie van iDNA en Scoot Media beiden verantwoordelijk zijn voor de uiting. De uiting wordt in strijd met de waarheid beoordeeld  ex artikel 2 NRC:

In de e-mail wordt de ontvanger daarvan vier maal gewezen op het ontvangen van een cadeaubon, meer in het bijzonder een “GRATIS CADEAUBON naar keuze”, “ter waarde van 500,- euro”, waarbij de indruk wordt gewekt dat men daartoe slechts hoeft te “klikken” en zijn e-mail adres dient in te vullen. In werkelijkheid -zo blijkt uit de webpagina die verschijnt na “klikken”- maakt men slechts kans op de bewuste cadeaubon. Nu de e-mail aldus onvoldoende voorbehoud bevat met betrekking tot het ontvangen van de cadeaubon, acht de Commissie deze in strijd met de waarheid als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Dat uit de webpagina waarop men na aanklikken belandt, wel blijkt dat men slechts kans maakt op het winnen van een cadeaubon, leidt niet tot een ander oordeel.

De Commissie acht beide verweerders verantwoordelijk voor de uiting, en overweegt daartoe het volgende. 
De uiting betreft een door iDNA georganiseerde actie. Weliswaar heeft iDNA het handelen van affiliates waarvan zij gebruik maakt bij haar acties gereguleerd door middel  van algemene voorwaarden. Op grond daarvan mogen bijvoorbeeld
-samengevat- door iDNA aangeleverde uitingen niet door affiliates worden gewijzigd. In het geval van de bestreden uiting acht de Commissie deze echter, ook voor zover slechts het door iDNA aangeleverde deel zou worden beoordeeld, in strijd met de waarheid, bij gebreke van voldoende voorbehoud met betrekking tot het ontvangen van een cadeaubon.
 
De Commissie acht Scoot Media verantwoordelijk voor de uiting omdat Scoot Media de uiting, na toevoeging van een tekst aan de van iDNA ontvangen banner, in de onderhavige vorm heeft doen uitgaan. Het verweer van Scoot Media dat de vraag kan worden gesteld of klager erop mocht vertrouwen dat het een reëel aanbod betrof, doet niet af aan het oordeel van de Commissie dat de uiting in strijd is met de waarheid.

RCC 15 augustus 2011, dossiernr. 2011/00583 (BowenHealth)

Klacht: claims Detox Bio-energy Colour Light Therapie zijn misleidend en kunnen niet worden onderbouwt.

Adverteerder presenteert een onderzoek: het onderzoek van CAM maakt meer dan aannemelijk dat de Detox machine “wel degelijk positief kan bijdragen bij een ruime verscheidenheid aan klachten aangezien vrijwel alle fysiologische processen in ons lichaam afhankelijk zijn van onze bloed- en energiehuishouding"

Nu adverteerder bovendien heeft meegedeeld dat het apparaat “SCIO Bio-feedback” recentelijk is verkocht en dat de desbetreffende pagina’s van de website zijn verwijderd, acht de Commissie klager op dit punt niet-ontvankelijk in zijn klacht. Commissie doet verder aanbeveling:

Van bovenstaande tekst gaat de suggestie uit dat de Detox Systems Bio-energy machine kan bijdragen aan het verminderen van klachten als gevolg van voornoemde, meer of minder ernstige lichamelijke aandoeningen. Onder verwijzing naar een bij het verweer overgelegd artikel in “CAM”, september 2005, heeft adverteerder meegedeeld dat voornoemde machine “positief kan bijdragen bij een ruime verscheidenheid aan klachten, aangezien vrijwel alle fysiologische processen in ons lichaam afhankelijk zijn van onze bloed- en energiehuishouding”. Daarmee is naar het oordeel van de Commissie echter niet, althans niet voldoende aannemelijk gemaakt dat de in de uiting bedoelde klachten (mede) zijn verminderd als gevolg van het gebruik van voornoemde machine.

Art. 7, 8.2 aanhef en onder b NRC.

RCC 2 augustus 2011, dossiernr. 2011/0575 (Eindelijkglasvezel in Montferland)

Uiting: onder “Eindelijk. Glasvezel opent een wereld aan nieuwe mogelijkheden.” Staat de tekst: “Montferland. Eindelijk. Montferland kan ‘Ja’ zeggen tegen glasvezel (…)” Klacht: niet in heel Montferland. Check met postcode en huisnummer is voldoende duidelijk.

Op de bestreden webpagina staat, direct naast de tekst “Eindelijk. Montferland kan ‘JA’ zeggen tegen glasvezel” een kader met de tekst: “POSTCODECHEK”, waarop de postcode en het huisnummer kan worden ingevoerd en de beschikbaarheid van glasvezel kan worden gecheckt. Gelet op het voorgaande acht de Commissie het voldoende duidelijk dat niet overal in Montferland glasvezel beschikbaar is en dient de klacht te worden afgewezen.

Vz RCC 11 augustus 2011, Dossiernr 2011/00658
 
Op de site www.postnl.nl staat “U wilt een Pakket versturen binnen Nederland” onder meer staat: “Vandaag besteld, morgen in huis. We leveren uw pakket de eerste werkdag na de dag van aanbieding af”
 
De klacht: Van de circa 400.000 pakketten die er per dag worden bezorgd, komt gemiddeld 98% binnen één werkdag op de plek van bestemming aan, aldus adverteerder in die reactie. Klager is van mening dat adverteerder daarvan op de website melding had moeten maken.
 
Het verweer: De website van PostNL Pakketten is in ontwikkeling. Er is geen garantie dat men in alle gevallen kan voldoen aan de slogan "Vandaag besteld, morgen in huis", dat zal binnenkort ook op de website staan.

Commissie:

Adverteerder heeft erkend dat de gewraakte tekst te absoluut is, nu niet kan worden gegarandeerd dat een pakket in alle gevallen de eerste werkdag nadat het is aangeboden, wordt bezorgd.

Blijkens het voorgaande is in de uiting te absolute en daardoor onjuiste informatie gegeven als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is de voorzitter van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

NRC (nieuw) art. 7 
NRC (nieuw)art. 8.2 aanhef 
NRC (nieuw) art. 8.2 onder b.

RCC 24 augustus 2011, Dossiernr: 2011/00708 (Heineken: dagen die eindigen op een '-g')

Vanaf het twitter-account Heineken_NL is de volgende tekst gestuurd: “Ik drink alleen Heineken bier op dagen die eindigen op een ‘-g’. – https://moby.to/yup0bg” De link leidt naar een afbeelding van een kalender waarop alle dagen zijn omcirkeld.

Klacht: Adverteerder zet met dit bericht aan tot overmatig alcoholgebruik. Commissie: Op grond van artikel 1 RVA is in alle reclame voor alcoholhoudende drank terughoudendheid geboden, doet aanbeveling:

De Commissie is van oordeel dat de tekst in het twitterbericht, met name in combinatie met de afgebeelde kalender, de in artikel 1 RVA voorgeschreven terughoudendheid mist. Naar het oordeel van de Commissie stimuleert adverteerder, door te stellen dat zij iedere dag (van het jaar) Heineken bier drinkt, overmatige en dus onverantwoorde consumptie van alcohol. De gemiddelde consument zal de tekst van het twitterbericht niet opvatten als slechts een ‘uiting van merkvoorkeur’ of een ‘mededeling dat één keer per dag Heineken bier wordt geconsumeerd’, zoals door adverteerder wordt gesteld, nog daargelaten of daarmee sprake zou zijn van verantwoorde consumptie. Dat de uiting humoristisch is bedoeld brengt niet mee dat een adverteerder de bij reclames voor alcoholhoudende drank vereiste terughoudendheid uit het oog mag verliezen.

Regeling: RVA art. 1

Vz toewijzing RCC 23 augustus 2011, Dossiernr. 2011/00731 (Trafficcontrol Legertank)

Uiting (klik plaatje voor vergroting): "legertank rijden over een heuvelachtig parcours". Klacht: Misleidend ontbreken van informatie: op basis van roulatie mag door ieder 30 minuten gereden worden. Echter met 8 personen in totaal slechts 30 minuten is 4 minuten per persoon.

Verweer: Een half uur tank rijden op basis van roulatie duidt erop dat in een half uur meer personen aan de activiteit deelnemen. Klanten rijden wel degelijk een half uur in de tank, alleen zijn zij niet zelf een half uur aan het sturen. Iedere deelnemers is wel in de gelegenheid om de tank te besturen. De prijs is geen aanduiding voor de tijd dat men zelf stuurt.

Voorzitterstoewijzing

In de beschrijving die op de website wordt gegeven over het “Legertank rijden” staat niet hoelang deze activiteit duurt. Vermeld is: “Tank rijden vindt plaats op basis van roulatie. Er kunnen max. 8 personen in één tank.”  Alleen in het “Overzicht van uw reservering” staat “484 Tank rijden 30 minuten” waarvoor een bedrag van € 128,95 per persoon in rekening lijkt te worden gebracht. Uit bovenstaande teksten is niet duidelijk wat het aanbod inhoudt, meer in het bijzonder hoe lang een deelnemer zelf achter het stuur mag zitten.
 
Op grond van bovenstaande overweging is in de uiting voor de gemiddelde consument onduidelijke informatie verstrekt als bedoeld in artikel 8.2 aanhef van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is de voorzitter van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

Strijd met NRC (nieuw) art 7 en 8.2 aanhef

RCC 29 juni 2011, Dossiernr. 2011/00433 (Roosvicee)

Reclamerecht. Etiketten en website van Roosvicee waarop staat "30% minder suikers dan vruchtensiroop en diksap". Klager vindt de gemaakte vergelijking met diksap misleidend omdat diksap een meer geconcentreerd product is. Doordat Roosvicee meer water bevat is het logisch dat het minder calorieeën bevat dan diksap. Verweerder heeft klacht gemotiveerd weersproken.
Commissie oordeelt dat verweerder voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat vergelijking betrekking heeft op producten zoals deze worden geconsumeerd, dus aangelengd met water. Gemiddelde consument zal vergelijking ook aldus opvatten. Ook heeft adverteerder voldoende aannemelijk gemaakt dat de Roosvicee siropen in verdunde vorm een minimaal 30% lager suikergehalte hebben dan vergelijkbare producten. Voldaan aan art. 3 lid 1 Reclamecode voor voedingsmiddelen. Wijst klacht af.

Adverteerder heeft onder verwijzing naar de voor vergelijkende voedingsclaims als de onderhavige geldende voorwaarden, neergelegd in de EU-verordening 1924/2006/EC inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen, voldoende aannemelijk gemaakt dat de in de bestreden reclame bedoelde Roosvicee siropen in verdunde vorm een suikergehalte hebben dat minimaal 30% lager is dan -naar het oordeel van de Commissie- een vergelijkbaar product in verdunde vorm. In dit verband heeft adverteerder verwezen naar een als bijlage II bij het verweer overgelegd overzicht van verschillende soorten diksap en vruchtensiropen. Blijkens dat overzicht is het gemiddelde suikergehalte in een portie van 200 ml van die (volgens het bereidingsadvies van de fabrikant met water aangelengde) producten gereed voor consumptie 27,59 gram, terwijl de bewuste Roosvicee siropen blijkens de bestreden etiketten 19 gram suiker per 200 ml drank bevatten.

Lees de gehele uitspraak hier (link / pdf)
Regeling: Reclamecode voor voedingsmiddelen (RVV) art. 3 lid 1

RCC 29 juni 2011, Dossiernr. 2011/00427 (Cheaptickets.nl)

Reclamerecht. Uiting op cheaptickets.nl. Klaagster wilde goedkoopste vlucht boeken via deze site. In boekingsproces kwamen er in verschillende stappen telkens kosten bij. Mededeling hierover staat heel klein vermeld op beginpagina. Verweerder stelt dat de hoogte van de kosten pas na keuze van vliegticket kan worden vermeld omdat het afhangt van luchtvaartmaatschappij, vlucht, verzekering en land. Meent dat klanten tijdig hierover worden geïnformeerd.
Commissie oordeelt het Customer Service Pakket direct bij prijs vlucht had moeten vermelden nu deze standaard inbegrepen is. Ook dossierkosten hadden direct vermeld moeten worden. Sprake van onduidelijke prijs dus strijd met art. III onder 1 RR en art. IV onder 1 RR. Doet aanbeveling en laat deze uitspraak als Alert verspreiden omdat zij al eerder aanbevelingen heeft gedaan.

Wat betreft het -volgens het verweer- in stap 3 vermelde “Customer Service Pakket” begrijpt de Commissie dat men hiervoor -naar klaagster stelt- tenminste € 13,50 dan wel -naar adverteerder stelt- tenminste € 7,50 verschuldigd is. Wat er zij van de precieze hoogte van het minimaal verschuldigde bedrag, de Commissie begrijpt uit de bij de klacht overgelegde afdruk van de bestreden uiting dat kan worden gekozen uit twee Customer Service pakketten, te weten een Uitgebreid Pakket en een Standaard Pakket, en dat het enige verschil tussen beide pakketten is dat een Uitgebreid Pakket een vliegticketverzekering bevat. Naar het oordeel van de Commissie had adverteerder voor de duidelijkheid direct bij de prijs van de vlucht van in klaagsters geval € 380,51 dienen te vermelden dat daar een Customer Service Pakket vanaf de prijs van een Standaard Pakket bijkomt.

Lees de gehele uitspraak hier (link / pdf)
Regeling: RR art. III onder 1 en art. IV onder 1.