Misleidende en vergelijkende reclame  

RCC 22 augustus 2024, RB 3854; 2024/00319 (Jumbo). Naar aanleiding van een klacht heeft de Reclame Code Commissie geoordeeld dat Jumbo misleidende reclame maakt binnen haar fysieke winkels. De klacht betrof een bordje waarop stond dat een bepaald product weer verkrijgbaar was voor een lagere prijs dan voorheen, waarbij de indruk werd gewekt dat de prijs niet meer omhoog zou gaan (zie de advertentie hieronder). Maar na verloop van twee maanden was de prijs alweer gestegen met bijna 7 procent. Volgens Jumbo is dit gerechtvaardigd omdat de gemiddelde consument zal begrijpen dat haar verkoopprijzen afhankelijk zijn van wijzigende inkoopprijzen, waar Jumbo geen invloed op heeft. Toen de prijs in dit geval weer omhoog is gegaan heeft Jumbo het bordje uit haar winkels laten weghalen. Eén bordje is echter per ongeluk blijven staan waardoor de prijs van de aanbieding niet langer overeenkwam met de daadwerkelijke winkelprijs. Inmiddels heeft Jumbo besloten dat de prijzen van dergelijke aanbiedingen voortaan voor een periode van drie maanden zullen vaststaan in plaats van twee. Met deze ‘lange’ termijn zou de klant niet worden misleid. De Commissie wil er echter niks van hebben: volgens haar is de uiting op zichzelf, ongeacht de geplande termijn, misleidend. Door een prijs te adverteren als “niet tijdelijk” terwijl die in feite tijdelijk is, kan Jumbo de gemiddelde consument tot een besluit brengen dat hij anders niet had genomen. De reclame-uiting wordt dan ook in strijd met artikel 7 NRC geacht en mag niet meer door Jumbo worden gebruikt.

Rb. Midden-Nederland 17 juli 2024, RB 3850; ECLI:NL:RBMNE:2024:5143 (Eiser tegen Staatsloterij B.V.). Geopposeerde (hierna: eiser) heeft tussen 1998 en 2008 als abonnee meegespeeld met de maandelijkse door Staatsloterij georganiseerde staatsloterij. In 2013 heeft het hof Den Haag voor recht verklaard dat Staatsloterij misleidende mededelingen heeft gedaan over, onder andere, de prijzen en de winkansen van haar loterij. In 2020 heeft het hof ´s-Hertogenbosch daarnaast een bewijsvermoeden aangenomen met betrekking tot het causaal verband tussen de mededelingen van Staatsloterij en de aankoop van loten door individuele deelnemers. Op basis hiervan is het eiser gelukt om de door hem in de periode 2000-2007 ingelegde bedragen bij de rechtbank terug te vorderen. De loterijovereenkomsten die aan de betalingen ten grondslag lagen zijn hiervoor bij verstekvonnis vernietigd. Enkele weken later vernietigt de Hoge Raad het eerder door het hof aangenomen bewijsvermoeden. Staatsloterij gaat nu in verzet tegen het verstekvonnis, met als primaire verweer dat de dagvaarding van eiser niet ontvankelijk is. Mocht dat wel zo zijn en mocht de vordering van eiser toewijsbaar zijn, dan vordert Staatsloterij in voorwaardelijke reconventie bovendien een verklaring voor recht dat de loterijovereenkomsten niet worden vernietigd.

Bundesgerichtshof 27 juni 2024, RB 3847; ECLI:DE:BGH:2024:270624UIZR98.23.0 (Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs e.V. tegen gedaagde). In deze zaak doet de hoogste Duitse rechter (hierna: het Bundesgerichtshof) uitspraak over een door gedaagde gemaakte duurzaamheidsclaim. Gedaagde produceert en verkoopt snoepgoed via derde partijen, onder haar eigen merk. Voor de verkoop van haar product heeft gedaagde een advertentie geplaatst in een Duitse krant. Daarin claimt gedaagde Klimaneutral te zijn. Hoewel de claim niet wordt onderbouwd, staat er wel een QR code naast de claim gedrukt die door de lezer kan worden gescand. Deze QR code brengt de lezer naar de website van de partner van gedaagde, waar de duurzaamheidsclaim wordt toegelicht. Hier blijkt dat gedaagde nog steeds CO2 uitstoot met de productie van haar snoepgoed, maar dat zij die uitstoot nu compenseert. Gedaagde wordt gedagvaard door een consumentenorganisatie, omdat de claim misleidend zou zijn. Zowel de rechter in eerste aanleg als de appelrechter zijn het daar niet mee eens. De organisatie gaat in cassatie bij het Bundesgerichtshof.

Rb. Rotterdam 9 juli 2024, RB 3843; ECLI:NL:RBROT:2024:6186 (eiseres tegen ACM). Deze uitspraak gaat over een door eiseres bestreden besluit van de ACM. Op grond van dat besluit is aan eiseres een bestuurlijke boete opgelegd van € 450.000, wegens het voeren van oneerlijke en misleidende handelspraktijken. In het bijzonder zouden de dieselauto´s van eiseres in de periode 2009 tot 2015 zijn uitgerust met EGR-software die het mogelijk maakt om gedurende de meting van uitstoot van verontreinigende stoffen, in het kader van de zogenoemde typegoedkeuringsprocedure, de meetresultaten van de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) van die voertuigen te manipuleren. De typegoedkeuringsprocedure dient ertoe om te controleren dat voertuigen aan alle vereisten van de EU-wetgeving voldoen. De ACM is van mening dat eiseres in de genoemde periode onterecht een typegoedkeuring heeft verkregen, op basis van de manipulatieve EGR-software. Daarbij zijn door eiseres drie wettelijke overtredingen gemaakt (art. 8.8 Whc jo. art. 6:193g, aanhef en onder d BW; art. 6:193b lid 2 BW; art. 8.8 Whc jo. 6:193c lid 1, aanhef en onder b BW).

Hof Amsterdam, 16 juli 2024, IEF 22145, IT 3841, RB 4585 (Digital Revolution tegen Media Concept en Google). De hier onderhavige zaak betreft een hoger beroep tegen het oordeel van de rechtbank Amsterdam [zie IEF 20756]: daaruit bleek dat Media Concept, een Duits bedrijf dat zich bezighoudt met de verkoop van onder meer printerbenodigdheden en kantoorartikelen, zich niet schuldig heeft gemaakt aan misleidende reclame, misleidende vergelijkende reclame en misleidende (oneerlijke) handelspraktijken. Zowel de procedure in eerste aanleg als het hoger beroep zijn ingesteld door Digital Revolution, een internetbedrijf dat zich, handelend onder de naam 123inkt, eveneens bezighoudt met de verkoop van printerbenodigdheden en kantoorartikelen. Het betreft hier de bodemprocedure van een eerder ingestelde kort geding procedure, waar Digital Revolution zowel in eerste aanleg, als in hoger beroep [zie IEF 19027] en in cassatie bij de Hoge Raad [zie IEF 20061] in het ongelijk is gesteld.

RCC 6 juni 2024, RB 3840 (MI7 Media Intelligence tegen Fish Tales B.V.). Adverteerder Fish Tales B.V. (hierna: Fish Tales) is een exploitant van visproducten, waaronder (hors)makreelfilet en tonijn in blik. Zij doet verschillende uitingen over de kwaliteit van haar producten. Allereerst stelt zij, zowel op de verpakking van haar 'Gerookte makreel filet' als op haar Instagram account, dat haar makreel "als enige duurzaam gevangen" is. Verder zou zij het enige merk zijn dat 100% MSC-gecertificeerde tonijn aanbiedt. Tot slot blijkt uit een LinkedIn-post dat Fish Tales de "nr. 1 sustainable fish in the world" zou zijn. Klager heeft bezwaar ingediend met betrekking tot de door Fish Tales gedane uitingen, waarop de Reclame Code Commissie een oordeel velt op 6 juni 2024.

RCC 19 maart 2024, RB 3832; 2024/00059 (Klager tegen adverteerder). In een advertentie in de Volkskrant (uiting 1) en op een website (uiting 2) worden cruisereizen aangeboden die een “duurzame keuze” zouden zijn. De claim wordt echter niet onderbouwd of toegelicht. Klager stelt dat ten opzichte van andere vormen van vakantie cruisevakanties juist schadelijk zijn voor het klimaat en het milieu en verwijst naar diverse bronnen over de uitstoot. De gemiddelde consument zou misleid worden door deze uiting en denken dat het inderdaad een duurzame keuze is en niet milieu- en klimaatschadelijk is. Dit zou misleidend en daarmee in strijd met de artikelen 3.1, 4 en 7 van de Code voor Duurzaamheidsreclame (hierna: CDR) zijn. Adverteerder voert verweer en stelt dat een vakantie in Noorwegen wel duurzaam is. De Commissie oordeelt dat de algemene vermelding dat de reis een “duurzame” keuze is, niet voldoende is. Het begrip ‘duurzaam’ moet ingevuld worden en er moet duidelijk zijn op grond waarvan het begrip gerechtvaardigd wordt. Beide uitingen zijn hierdoor in strijd met artikel 3.1 CDR. De Commissie beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze te adverteren.

Rb. Amsterdam 20 maart 2024, RB 3829; ECLI:NL:RBAMS:2024:1512 (Fossielvrij tegen KLM). Stichting Fossielvrij heeft een collectieve actie aangespannen tegen KLM omdat zij vindt dat KLM doet aan greenwashing. Fossielvrij vordert verklaring voor recht dat door KLM gedane reclame-uitingen die suggereren dat vliegen duurzaam kan zijn of worden en CO-2 uitstoot gecompenseerd kan worden, misleidend en onrechtmatig zijn en dat KLM daarmee in strijd handelt met fundamentele rechten en de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Zo maakt KLM milieuclaims die zijn gebaseerd op vage en algemene verklaringen over milieuvoordelen en daarmee misleidt KLM de consument. In andere uitingen schetst KLM een te rooskleurig beeld over de gevolgen van maatregelen zoals Sustainable Aviation Fuels en herbebossing. De rechtbankt wijst de vorderingen toe. 

Rb. Den Haag 13 september 2023, IEF 21924; ECLI:NL:RBDHA:2023:14032 (Kärcher tegen gedaagde) KÄRCHER FUTURETECH GMBH (hierna: Kärcher) is een onderneming die zich richt op reinigingstechnologie. Kärcher en gedaagde hebben aan dezelfde aanbestedingsprocedure met de Koninklijke Landmacht als opdrachtgever deelgenomen. Vervolgens heeft de Koninklijke Landmacht via Linkedin bekend gemaakt dat Kärcher de aanbesteding heeft gewonnen. Gedaagde heeft daaronder een reactie (zie citaat) geplaatst waarin kritiek wordt geuit en onder meer staat dat niet is gekeken naar Europese regelgeving en een aantal andere elementen. Kärcher stelt dat hiermee sprake is van ongeoorloofde vergelijkende reclame dan wel een onrechtmatige daad. Kärcher vordert een verbod op het doen van soortgelijke uitlatingen op straffe van een dwangsom, een rectificatie en betaling van schadevergoeding door gedaagden. De rechtbank komt tot het oordeel dat de uiting van gedaagde op onderdelen kan worden beschouwd als ongeoorloofde vergelijkende reclame en wijst de vorderingen van Kärcher gedeeltelijk toe.

CvB (SRCC) 19 december 2023, IEF 21820, RB 3816; Dossiernr: 2023/00301 (Primark Netherlands B.V. tegen Sara Dubbeldam/When Sara Smiles). Klacht tegen misleidende duurzaamheidsclaims door Primark. Zowel de RCC als het CvB neemt misleiding aan t.a.v. alle bestreden uitingen en doet een aanbeveling. Klaagster (Sara Dubbeldam/When Sara Smiles) maakt bezwaar tegen de uitingen en stelt dat Primark consumenten misleidt, door te adverteren met (absolute) duurzaamheidsclaims die vooralsnog enkel zijn gebaseerd op toekomstplannen en duurzaamheidsambities. Het College komt tot het eindoordeel dat uitingen 1 t/m 5 in strijd zijn met artikel 3.2 CDR, en uiting 2 en 5 tevens in strijd met artikel 3.1 CDR.